veranderingsgericht bouwen is bio-dynamisch bouwen

veranderingsgericht bouwen

Bouwtechniek, BT kennis, circulair bouwen

Veranderingsgericht bouwen is een strategie om meer circulair te kunnen bouwen. Het is een tool om minder afval te produceren en materialen zo veel mogelijk te herbruiken.

Want we moeten zuiniger omspringen met wat de aarde ons biedt. Dat is de premisse van het hele verhaal van de Circulaire Economie (#CE).

Vlaanderen tekende in 2014 een beleidsprogramma uit dat loopt tot 2020. ‘Materiaalbewust bouwen’ zet de richting uit voor een beter levenscyclusbeheer van bouwmaterialen en gebouwelementen.  Ook het verlengen van de nuttige levensduur van gebouwen wordt in dit opzicht steeds belangrijker.

Veranderingsgericht bouwen (ook wel dynamisch bouwen genoemd) kan een sleutelrol spelen in het verlagen van de milieu-impact van de bouwsector. Door vandaag te anticiperen op toekomstige aanpassingen is het mogelijk om met minder vervuilende en minder materiaalintensieve verbouwingswerken te voldoen aan de steeds veranderende noden en eisen van de individuele gebruikers en de maatschappij.

Aanpasbare demonteerbare gebouwen verkleinen bovendien de kans op leegstand en verkommering wanneer een gebouw niet meer aan de actuele noden voldoet. Wanneer het bovendien mogelijk is om gebouwelementen te demonteren en recycleren – of, nog beter, te hergebruiken – kunnen heel wat materiaalkringlopen gesloten worden.  

Praten wij dan tegen onze eigen winkel? Misschien wel. Maar wij zijn ervan overtuigd dat ook hergroeibare materialen méér dan 1 keer mogen gebruikt worden. Wij zoeken onze weg in een veranderende wereld, waarin grondstoffen schaarser worden en de afvalberg groter. Daarom richten we Circomat op, als circulair platform onder Ecomat. Bij Circomat kan je  terecht voor advies rond voornamelijk bio-based circulaire bpouwmaterialen en oplossingen. 

 3 NIVEAUS VAN CIRCULARITEIT

• Op het niveau van het gebouwelement  maakt de toepassing van geprefabriceerde en/of demonteerbare bouwsystemen, het hergebruik van gebouwelementen of hun componenten mogelijk. Het gebruik van omkeerbare verbindingen is hierbij van cruciaal belang. Op dit niveau, dat van het gebouwelement zal Circomat zich vooral focussen. 

• Op gebouwniveau is bijzondere aandacht nodig voor aanpasbaarheid of multi-inzetbaarheid van een gebouwontwerp. Principes zoals ‘drager-inbouw’ en polyvalentie worden al geïmplementeerd.

• Op wijkniveau kan men via extra aandacht voor dimensionering in de ontwerpfase, gebouwen vlot aanpassen bij veranderende behoeftes zodat de ruimte in de wijk flexibel wordt benut. Door eenzelfde ruimte multifunctioneler in te tekenen, streven we naar herstel van de vrijgekomen ruimte die we opnieuw kunnen inzetten als groene ruimte.

23 ALGEMENE RICHTLIJNEN

Om veranderingsgericht bouwen al vanaf de eerste ontwerpfase te implementeren, heeft de OVAM 23 algemene ontwerprichtlijnen opgesteld in samenwerking met een aantal architectenbureaus. 

De matrix die men samenstelde en die je kan vinden hier onder de ‘downloads’, vormt met de 23 ontwerprichtlijnen een evaluatiekader op element-, gebouw-, en wijkniveau. Voor iedere richtlijn bestaat er een fiche met meer info over ‘waarom’ en ‘hoe’ te implementeren. Deze fiches verschaffen ontwerpers en bouwheren inzichten in het belang van veranderingsgericht bouwen, geven aan hoe veranderingsgericht bouwen te integreren in het ontwerp en tonen welke oplossingen er al bestaan in de huidige bouwpraktijk.

CATALOOG

Wil je je hierin meer verdiepen en vraag je je af of de materialen die je wil gebruiken wel voldoende circulair zijn en in welke context, bestudeer dan de 100 pagina’s van de cataloog. Die vind je onderaan deze pagina in een magenta-box.

STEEKKAART

Bij de downloads vind je de steekkaart met de legende en de matrix waarop je kan werken om meer veranderingsgericht te bouwen.

AANDACHT VOOR ENE GEZOND BINNENKLIMAAT

De 23 fiches werden eind 2016 aangevuld met een aantal gezondheidsaspecten waarmee we rekening moeten houden als we willen evolueren naar een veranderingsgericht én gezond gebouwpatrimonium Een aantal belangrijke conclusies m.b.t. gezondheidsaspecten zijn:

•  veranderingsgericht bouwen heeft naar materiaalkeuze geen negatieve invloed op de binnenluchtkwaliteit. Het gebruik van mechanische verbindingen zal, in tegenstelling tot gelijmde oplossingen, geen negatieve invloed hebben op de uitstoot van vervuilende stoffen in de binnenlucht.
•  bij de keuze voor bepaalde plaatmaterialen, meubilair, vloer- en plafondbekleding, verven en isolatiematerialen, blijft er aandacht nodig voor emissie-arme afwerkingsmaterialen

WAT BETEKENT DIT NU ALLEMAAL?

We zouden het niet beter kunnen uitleggen dan de experts. Deze tekst hierboven is dan ook de inleiding van dit werk dat je kan lezen onderaan op ons Issuu publicatieplatform in een weerom magenta kader, onze kleur voor circulaire producten en diensten by Circomat.

Alle credits dus aan OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) die in ism met VIBE (Vlaams Instituut Bio-Ecologisch bouwen) deze ontwerprichtlijnen opstelde! Met speciale dank aan Mieke Vandenbroucke Architectural Engineer VUB, cel circulair bij Vibe en gast-professor UHasselt voor de levensnoodzakelijk bio-ecologische toets. Want dat is nu eenmaal de enige manier!

EEN VOORBEELD VAN CIRCULAIR RENOVEREN

Circomat als adviseur en Ecomat als leverancier werkten in 2022 mee aan de renovatie van 3 sociale appartementen ism de stad Leuven. Op ons ISUU platform vind je het rapport hierover.

Tweeten