houtlijmen | Hout | kennisbank

houtlijmen : vele soorten en vele toepassingen

houtlijmen

Welke houtlijm gebruiken voor welke toepassing? Dat hangt af van heel wat factoren. Van hoe de lijm chemisch is samengesteld bijvoorbeeld. Of welke textuur het te verlijmen materiaal heeft. Ook de belasting op de lijmvoeg speelt een rol. Bovendien gelden bij de verlijming van hout soms bepaalde voorschriften.

hechte en duurzame kunstharsen

Het doel van lijmen is eenvoudig: twee oppervlakken hecht, duurzaam en met voldoende weerstand met elkaar verbinden. De natuurlijke lijmen van vroeger – dierlijk of plantaardig – maakten plaats voor kunstharsen. Die zijn niet alleen efficiënter, maar ook duurzamer en beter aangepast aan de moderne productietechnieken.

voordelen van verlijming

Verlijming heeft vele voordelen. Bij een lijmverbinding is de belasting vrij homogeen verspreid over grotere oppervlakken. Bovendien is niet veel lijm nodig om grote volumes met elkaar te verbinden. Het is ook polyvalenter en voordeliger dan andere verbindingsmethoden.

Kunstharsen bestaan in vele vormen en toepassingen:

in vloeibare of pastavorm;
uitzettend of krimpend bij het afbinden;
verhardend onder invloed van warmte of koude;
met dunne of dikke, harde of soepele lijmvoeg;
bestand tegen water of chemische stoffen;
verlijmbaar met andere materialen dan hout.

hoe kies je de juiste lijmsoort?

De aangepaste lijmsoort kiezen met het oog op de toepassing is geen sinecure. De lijm moet niet alleen verwerkbaar zijn binnen de omstandigheden van de werkplaats (met respect voor de milieuvoorschriften en afbindtijden). Hij moet na verharding ook de gewenste mechanische, fysische en chemische eigenschappen hebben én behouden. Ten slotte moet de keuze ook financieel haalbaar zijn.

enkele tips :

hou rekening met de chemische samenstelling van de materialen : sommige houtsoorten bevatten stoffen die een goede hechting bemoeilijken (bijv. bossé, keruing, pitchpine, teak) of die de verharding van de lijm verhinderen (bijv. essenhout, framiré, tola, Western Red Cedar, geïmpregneerd hout).
let op de porositeit, vlakheid en ruwheid van de te verlijmen oppervlakken : in de meeste gevallen is een vlak, vers geschaafd en/of geschuurd en ontvet oppervlak nodig.
stem je lijmkeuze af op de persdruk, temperatuur en luchtvochtigheid bij de verwerking : de omstandigheden tijdens de afbindfase van de lijm bepalen het resultaat.
hou ook rekening met mechanische belastingen en klimaatschommelingen : die laatste wijzigen soms het houtvolume en stellen de lijmvoeg op de proef ; bovendien moet het lijmtype ook op de levensverwachting van de toepassing zijn afgestemd.

verschillende lijmtypes

Dit zijn de belangrijkste:

fenoplasten en aminoplasten;
vinylharsen;
polyurethaanharsen;
epoxyharsen;
polychloroprene harsen;
alcohollijmen;
smeltlijmen/polyurethaan hotmelts;
natuurlijke en caseïnelijmen;
cyanoacryllijmen;
harsen op basis van gecondenseerde tannines;
silanische lijmen (modified polymers)

De mechanische en chemische eigenschappen van lijmen – meer bepaald de langdurige weerstand tegen water bijv. – bepalen of ze al dan niet geschikt zijn voor bepaalde toepassingen. Structurele toepassingen vragen bijvoorbeeld een hoge stijfheid en weerstand aan krachten, en kruip– vervormingen door belasting. Toepassing en plaats bepalen welke lijm het meest geschikt is:

voor structurele toepassingen:

buiten : Resorcinol (RF,PRF), fenolformol (PF)
beschut : melamine (MUF, MPF), polyurethaan met één component
binnen : ureum-formaldehyde

voor schrijnwerk :

buiten : epoxyharsen
beschut : vinylharsen met twee componenten, polyurethaanharsen (PU) polychloropreenharsen
binnen : vinylharsen met één component, smeltlijmen

met dank aan Belgian Woodforum