welke ecologische materialen gebruiken om radonvrij te leven?

radonwering

Bouwtechniek, BT kennis, GR grondstoffen, Houtmassiefbouw, Houtskeletbouw, Kalkhennepbouw, Leemmassiefbouw, Strobalenbouw, Stroleembouw

Radon ontstaat als het radioactieve radium vervalt en komt van nature overal in de bodem voor. Radon is zelf ook radioactief en komt als een onzichtbaar, geurloos gas naar boven. Maar omdat het een edelgas is, is er niets aan de hand. Je ademt het in en ademt het gewoon weer uit. Edelgassen gaan namelijk geen reacties aan met andere stoffen.

Het wordt pas anders als het radon zelf vervalt (de radioactiviteit neemt af). Door een chemisch proces ontstaan er dan radioactieve stoffen die zich wel aan dingen hechten. Als je iets daarvan inademt komt het in je longen terecht en blijft het zitten. Omdat de radioactieve straling van binnen komt, kan het wel voor problemen zorgen. In België zijn het vooral de Hogere Ardennen waar dit van nature in de bodem zit (graniet en vulkanische bodems). De straling wordt uitgedrukt in becquerel/m³. 

Het verschijnsel interne bestraling is weinig waarschijnlijk aangezien de meeste radonkernen slechts enkele seconden in ons lichaam verblijven en uiteenvallen in de omgevingslucht. Het probleem bestaat voor de onmiddellijke descendenten van radon (polonium, bismut, lood). Deze gassen zijn zelf radioactief, en het zijn geen edelgassen. Ze hechten zich vast aan minuscule stofdeeltjes (aerosols) in de lucht. Wanneer ze worden ingeademd, kunnen deze fijne deeltjes zich vastzetten op de bronchiën en de longwanden. De radioactieve splijting van de kernen (emissie van alfastraling) die zich zo hebben vastgezet op de wanden van het luchtwegstelsel, vormt een belangrijke bron van interne bestraling en veroorzaakt letsels in de longweefsels (1)

Ook de lucht die onze woning omgeeft, en dan vooral de lucht in vb kruipkelders kan een hoge mate radonstraling bevatten.

Maar het gaat vooral over de concentratie en de mate van blootstelling die echt belangrijk zijn. Hoe meer we onze woningen isoleren, hoe meer we radonstraling insluiten want radon komt niet alleen via de bodem en lucht bij ons binnen.....Het zit ook in vele van de traditionele bouwmaterialen. 

 

3 bronnen van radon in woningen

Het radongas komt niet alleen vanuit de bodem en lucht je woning binnen. Ook de meest traditionele bouwmaterialen zoals fosforgips, natuursteen, cement en gebakken kleiproducten bevatten radon. Deze materialen zijn vaak van gemaakt van grondstoffen uit de bodem en laten het radongas rechtstreeks naar binnen. Ze bevatten producten van de uraniumafbraak en geven bijgevolg een lage radonconcentratie af. Ze varieert naargelang van het radiumgehalte en de emanatiefactor. Radon dat wordt uitgestoten door een materiaal met een radiumconcentratie lager dan 100 Bq/kg (normale natuurlijke radioactiviteit van een bouwmateriaal) overschrijdt de grenswaarde (2) van 200 Bq/m3 in de binnenlucht van nieuwe gebouwen niet (3).  Deze bouwmaterialen zorgen voor 70% van de totale straling. De straling uit de grond is maar 15%, de buitenlucht zorgt voor de laatste 15%..

 

Wat is het gevaar van radon in je woning?

Er is maar 1 norm in België en de Europsese Unie die hierrond maximale waarden hanteert : 400Bq/m³ voor binnelucht van bestaande gebouwen e n 200Bq/m² voor binnenlucht van nieuwe gebouwen dia las een werkomgeving worden gebruikt. Er zou dus in principe moeten gemeten worden, maar wat de traditionele bouwmaterialan betreft, is er helemaal geen toezicht op de radioactiviteit hiervan.

Het risico van radon voor de Volksgezondheid houdt hoofdzakelijk verband met de insluiting in lokalen. Het radongehalte en de blootstellingsduur zijn twee parameters die een invloed hebben op het risico van ontwikkeling van een longkanker. Een levenslange blootstelling aan een lage radonconcentratie is wellicht niet zonder risico. Vandaag is dit risico nog altijd moeilijk in te schatten. Studies van uraniummijnwerkers door het International Agency for Research on Cancer (IARC) en het National Toxicology Program van de Verenigde Staten lijken erop te wijzen dat een langdurige blootstelling aan hoge radongehalten het risico van ontwikkeling van een longkanker zou kunnen verhogen. Bij hoge concentraties is radon de tweede oorzaak van longkanker, na tabaksgebruik. Het is ingedeeld als longkankerverwekkend van categorie 1 bij de mens door het IARC in 1987 (4). Volgens recente ramingen zou 6 tot 15 % van alle longkankers toe te schrijven zijn aan radon, en de consumptie van sigaretten zou een versterkend effect hebben. Bovendien blijkt uit de recente gegroepeerde analyse van de belangrijkste Europese studies dat het risico van longkanker toeneemt met 16 % per schijf van 100 Bq/m3. Het verband tussen dosis en effect lijkt lineair, zonder tussenfasen, wat betekent dat het risico van longkanker verhoudingsgewijs toeneemt met de blootstelling aan radon (5).

 

Wat te doen als er radon in huis zit?

Radon kan je laten meten. En meten is weten. De meest voor de hand liggende oplossing is dat je heel veel gaat verluchten en doorvoeren die vanonder de woning komen perfect luchtdicht afwerken.

Maar als je toch voor een nieuwbouwproject of  grondige verbouwing staat, kan je misschien wat verder denken. Er zijn namelijk vele bouwmaterialen die geen radon uitstralen: Denk aan ongebakken klei (leempleisters, leemstenen en leemchappes), kalk en hout, kortom de meeste ecologische bouwmaterialen.

• Je zou dus bij het verbouwen muren kunnen 'strippen' en ontdoen van allerhande gips- of cementpleisters.
• Je zou kunnen vermijden om een betonplaat te steken en werken met een opbouw van schelpen en kalkhennepisolatie. ,
• Je zou kunnen afwerken met andere materialen dan traditionele:  denk aan kalk-of leemstuc
• Je zou specifiek kunnen kiezen voor VOS en radonvrije afbouwplaten zoals gipsplaten gemaakt van roro gips of natuurgips (Fermacell).  
• Je zou kunnen bouwen met hout of leemstenen ipv gebakken stenen

 

met dank aan Stichting Leefmilieu Brussel, SACHOT Aurélie, BOULAND Catherine Herlezing MEURRENS Annick, BLADT Sandrine, LOGGHE Pieter, Stichting Komoptegenkanker, Teun Depreeuw

 

• 1-Cohilis P., onderzoeker bij de afdeling “Bouwfysica en binnenklimaat” van het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf, Radon in de woningen, België, Brussel, 1991
• 2-Commissie van de Europese Gemeenschappen, Aanbeveling van de Commissie inzake de bescherming van de bevolking tegen blootstelling aan radon binnenshuis die is verschenen in het Publicatieblad nr. L 080 van 27/03/1990 p. 26–28 , Brussel, februari 1990.
• 3-Mustonen R. et al, Rapport STUK: Enhanced radioactivity of buildings materials Report n° 96- ET-003-EC, december 1997
• 4-IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans VOLUME 100: A REVIEW OF HUMAN CARCINOGENS, 2007
• 5-Wereldgezondheidsorganisatie, Indoor air Quality, a risk-bases approach to health criteria for radon indoors, April 1996