kalkhennepbouw is een sociale en leuke manier van nieuwbouwen en ideaal voor restauratie van vakwerkwoningen

kalkhennepbouw

Bouwtechniek, Decoratie-interieur, Kalkhennepbouw

Hoewel hennep een zeer multifunctioneel materiaal is gebleken doorheen de eeuwen, is kalkhennepbouw een recent gegeven. Sinds de jaren 30 van de vorige eeuw werden de traditionele hennepplantages verbannen door grootindustriëlen die liever hun eigen katoen en later synthetische stoffen de markt zagen domineren dan de alom gebruikte hennepvezel. De ‘narcotica’ harsrijke bloemen waren een gemakkelijke smoes om de visie over hennep danig te manipuleren.

Jammer, want de hennepplant is zoveel meer dan zijn bloesem. Zowat alle onderdelen van de plant werden eeuwen gebruikt om touwen te maken, zelfs linnen en zeilen, om af te dichten, als papier, enz.. De hennepplant is een plant die snel groeit (zelfs in dorre streken) , bodems zuivert en pesticiden overbodig maakt, en die we helemaal kunnen benutten.

Het was pas midden jaren 80 dat er een soort van revival plaatsvond. Het paste ‘natuurlijk’ in een beweging waarin men op zoek ging naar originele, pure en lokale materialen.

kalkhennepbeton

Ecomat verdeelt hennepscheven van Biofibat van Cavac uit de Vendée en de HES-scheven, eveneens uit Noord Frankrijk. De onderkenning van de kwaliteiten van de plant en zijn historische wortels in onze landbouwcultuur, zet vooral de Waalse overheid aan om initiatieven rond deze plant te ondersteunen. In Vlaanderen werkt Grow2Build al enkele jaren aan een imagocampagne voor de verstoten plant. Waar nodig vullen we de voorraad aan met hennepscheven uit Frankrijk. Daar zijn het lokale boeren die massaal hennep zijn beginnen telen als wisselcultuur voor andere gewassen. Verder is er ook een grote internationale beweging die hennep als gewas promoot voor nieuwe of vernieuwde toepassingen. 

In Zwitserland werd al 20 jaar geleden Hemp Eco Systems (HES) opgericht door Jorgen Hempel. Hij zag al snel alle voordelen in van het gebruik van hennep voor de bouw en wilde een platform zijn voor hempfanaten, aannemers en architecten allerlei om samen de hennepkalkbouw verder te ontwikkelen en op de kaart te zetten. Vooral onder zijn impuls staan er nu tientallen gebouwen zelfs grote publieke gebouwen recht, volledig in kalkhennepbouw opgetrokken. Ecomat verdeelt eveneens de HES-productenlijn.

kalkhennepblok

Daarnaast verdelen we voor de kalkhennepbouw ook de blokken van Isohemp. Deze geperste blokken worden na hun vorming gedroogd op een zo natuurlijk mogelijk wijze en van fabriek naar werf getransporteerd.

Deze leverancier biedt zelfs voor overbrugging van openingen in de gevel gewapende lintelen aan met een kern van staal en cement maar omhult met een isolerende kalkhennep isolatielaag! Zulke blokken worden gelijmd met een kalkmortel zoals Tubag RLM of de mortellijm van Isohemp.

geschiedenis

Frankrijk is dus de wieg van de moderne bouwwijze van kalkhennep. In de champagnestreek stonden vele oude vakwerkwoningen. Deze vakken waren traditioneel gevuld met stro, leem en kiezels. In de loop van vorige eeuw werden vele gerenoveerd met cementgebaseerde mortels of pleisters. Die brachten veel schade aan de woningen, doordat ze het ademend karakter van de vroegere mortels met stro totaal verstoorden. Velen waren dan ook klaar voor de sloop.

Drie namen zijn zowat de pioniers in de moderne kalkhennepbouw. Périer, Boyeux en Kühn waren de eersten om te de combinatie van kalk met hennepscheven te gaan gebruiken als opvulmateriaal voor verwoeste vakwerkvullingen. En hun oplossing vond al heel snel navolging over heel Frankrijk.

We mengen hennepscheven dus met kalk mengen om te komen tot een ‘hempcrete’ of ‘kalkhennepbeton’. In het Vlaams zeggen we eerder gewoon kalkhennep want er komt helemaal geen cement of kiezel bijkijken.

De mengeling van kalk en hennepscheven is net wat we zoeken in het bio-ecologisch bouwen : het heeft de flexibiliteit en de poreusheid die nodig is voor zijn functie en voldoet aan de normen van een bio-ecologisch materiaal.

4 mengformules en méér

De kalk die gebruik wordt voor een kalkhennepmengeling is enerzijds luchtkalk met een verharder of hydraulische kalk met luchtdrogende eigenschappen. De basisregel is dat luchtkalk voor isolatiedoeleinden de beste oplossing is, maar dat je voor de sterke uitharding of de regenbestendigheid een puzzolaan of verharder of gewoon hydraulische kalk toevoegt.

Je vindt online dan ook talloze formules voor een chaux-chanvre. Het klimaat in de Auvergne is anders dan het klimaat aan onze Belgische kust. Biochanvre van Saint Astier voeren we als basismengeling die in ons klimaat voor alle toepassingsgebieden geschikt is zodat je je hierom geen zorgen hoeft te maken. Eigen mengelingen zijn ook mogelijk met Saint Astier semi-hydraulische kalken, Supercalco met trasmeel, of de formule van HES (Hemp Eco Systems).

Vier toepassingsgebieden kunnen we onderscheiden die elk een eigen kalkhennep-verhouding vereisen.

Lichtgewicht kalkhennep als isolatie in het dak, tussenvloeren of scheidingsmuren in huis. Een tweede toepassing is kalkhennep voor de buitenmuren en een derde voor de benedenvloeren. Kalkhennepstuc als ‘warme’ bepleistering is dan de laatste toepassing.

isolatiehennep

dakhennep : waar kalkhennep vooral een isolerende functie krijgt, is de interne structuur minder van belang en meng je niet méér dan 10% kalk onder de massa, net genoeg om de kalkscheven te bedekken met een laagje en ze aan elkaar te ‘lijmen’ tot een zachte massa.

muurhennep : voeg tot 25% kalk toe aan het volume als de kalkhennep windkrachten moet doorstaan en het gebouw meer sterkte en stijfheid moet brengen. Er moet dus voldoende kalk aanwezig zijn om sterk te worden maar niet te veel om isolerend te blijven.

vloerhennep : als je kalkhennep wil gebruiken als isolatiemateriaal onder een benedenvloer en als die voldoende drukvast en stabiel moet zijn om op een kiezellaag aangebracht te worden en toch bijvoorbeeld terracotta tegels of een kalkchape te dragen, zal de mengeling ongeveer half om half uit kalk en uit hennepscheven bestaan.

hennepstuc : als je wil stuccen met kalkhennep zal er voldoende kalk in de massa moeten zitten om een smeuïge mortel te maken en om de hennepmassa te kunnen strijken tot een werkbare pleister. Hier ligt het aandeel kalk zo rond de 85 tot 90%. Soms voegt men wel wat gemalen kalksteen toe om het water iets langer vast te houden wanneer de pleister te snel zou uitdrogen. Soms gebruikt me ook de kleinere kalkpartikels om een zeer fijne stucco te maken.

voordelen

• kalk en hennep zijn overal ter wereld lokaal beschikbare bouwmaterialen
• kalk en hennep nemen beide op hun beurt (in groeifase en versteenfase) heel veel CO2 op
• kalk en hennep zijn beide bio-ecologische bouwmaterialen
• kalk en hennep zijn in combinatie nog sterker
• kalk en hennep zijn in combinatie laag effusief en worden ervaren als een warme combinatie.
• kalk en hennep dragen bij tot een juiste balans van relatieve vochtigheid in je woning
• kalk en hennep beschermen actief het ongekapselde constructiehout van het skelet
• kalk en hennep besparen in bekistingsplaten doordat je deze bekisting opschuift naargelang je aanstampt.
• kalk en hennep beschermen je tegen UTMS stralingen
• kalk en hennep zijn levende materialen tot de hennepscheven fossileren en de kalk terug versteent
• kalk en hennep zijn daardoor volledig herbruikbaar
• kalk en hennep zijn in combinatie onbrandbaar

nadelen

• kalkhennep als vulling van muren en daken, heeft veel tijd nodig om volledig uit te drogen : des te meer kalk en dus water er aan toegevoegd dient te worden naargelang de toepassing, des te langer de uitdroogtijd
• kalk is alkalisch : pas op voor brandwonden aan je handen als je er de hele dag in ploetert
• kalk vergt grijze energie om gebrand te worden ; hennep is net een CO2 terugdraaiend onderdeel ; de combinatie van de twee houdt een balans die nog zeer bio-ecologisch en duurzaam kan genoemd worden.
• de combinatie van kalk en hennep heeft een isolatiewaarde die dubbel zo laag is dan reguliere isolatie, dus je dient even dikke muren te voorzien als bij strobalenbouw om aan normen te voldoen

afwerking

Kalkhennep behoeft eigenlijk geen echte bescherming langs buiten als er voldoende hydraulische kalk in vermengd wordt of wanneer de mengeling voldoende beschermd wordt tijdens de verhardingsfase.

Wens je deze toch af te werken aan de buitenzijde, raden wij vooral een NHL-kalkbepleistering (Tubag of Saint Astier) of een geformuleerde kalkpleister (Tubag FLP-L). Uiteraard kan een dampopen gevelbekleding ook zoals een houten gevelbekleding, een muurtuin of desnoods gevelpannen. Wens je gewoon te schilderen, dan is een Calcatex kalkverf of een Calco verf van Galtane of RC kalei ideaal zolang je deze nat-in-nat toepast of zolang je deze voldoende kan laten uitdrogen alvorens er regenslag aan kan. Verf je pas later, gebruik dan beter een silicaatverf van Quick-Mix.

Aan de binnenzijde hoeft er ook geen bescherming op, maar zou je kunnen afwerken met dezelfde kalkcaseïneverf, een luchtkalkpleister zoals de Tubag HKP en KFP of Interchaubric van Saint Astier. Leempleisters zoals de Tierrafino Base en Finish zijn eveneens een mooie en functionele afwerking.

nog meer info kan je lezen in een artikel van Vibe

Tweeten