vluchtige organische stoffen

vos/voc

Decoratie-interieur, DI kennis

Wat is VOC of VOS?

V.O.C. is de Engelse afkorting voor Volatile Organic Compounds, de Nederlandse term is V.O.S Vluchtige Organische Stoffen.

Als men het vandaag de dag over verven of andere afwerkingsproducten heeft, kan men het onderwerp VOC of VOS niet buiten beschouwing laten. Het belangrijkste bewustwordingsmoment was in 1997 toen aangetoond werd dat deze stoffen aanzienlijke wijzigingen in de ozonlaag teweegbrengen, met alle nadelige gevolgen voor het milieu van dien. Bovendien bleek dat VOS een niet te onderschatten gezondheidsimpact hebben door de vervuiling van het binnenklimaat in woon-en werkomgeving. VOC (of VOS) zijn stoffen die je kan terugvinden in lijmen, verven, afbijtmiddelen, tapijten, beschermingsmiddelen voor hout, meubels uit houtderivaten en isolatieplaten uit polyurethaan en polystyreen. De meeste van deze producten geven maandenlang - soms zelfs jarenlang - schadelijke stoffen af aan de binnenomgeving.

De VOS-inhoud (uitgedrukt in g/l) is de hoeveelheid vluchtige organische stoffen die vervat zit in de verf. In deze context legt de Europese richtlijn 2004/42/EG een aantal maximale grenswaarden op, die sinds 2010 niet meer overschreden mogen worden.
De VOS-emissie (uitgedrukt in µg/m³ lucht) is de hoeveelheid vluchtige organische stoffen die afgegeven wordt aan de binnenlucht na het aanbrengen en drogen van de verf.

Inhoud en emissie mogen niet met elkaar verward worden. Het is immers niet de VOS-inhoud, maar wel de VOS-emissie die bepalend is voor de chemische stoffen die vrijkomen in de binnenlucht.

Traditioneel werd de VOS-inhoud gebruikt als evaluatiecriterium in de Belgische wetgeving inzake de buitenluchtkwaliteit en in bepaalde gevallen ook als uitgangspunt om de VOS-emissie naar de binnenlucht in te schatten. Intussen is echter uit tal van experimenten gebleken dat zelfs verven met een zeer lage VOS-inhoud een hoge VOS-emissie kunnen veroorzaken. Recentelijk werden er daarom verschillende initiatieven op poten gezet en nieuwe wetgevingen uitgewerkt, waarin het gebruik van verven met een lage VOS-emissie aangemoedigd wordt.

Wat de VOS-emissie van verven voor binnentoepassingen betreft, kan men in Vlaanderen sinds 2004 teruggrijpen naar het zogenoemde Binnenmilieubesluit dat in zijn bijlage een aantal chemische stoffen (waaronder acetaldehyde en formaldehyde) oplijst (en tracht in te perken) met hun maximale richtwaarden en interventiewaarden in de binnenlucht.

VOS richtlijnen hebben natuurlijk enkel betrekking op VOS. Milieulabels willen een stap verder gaan en een antwoord bieden op de groeiende vraag naar milieuvriendelijkere materialen. Er bestaan tegenwoordig tal van nationale en internationale labels : Natureplus, het Europese Ecolabel, der Blaue Engel, ... Deze labels worden gewoonlijk toegekend op basis van allerhande criteria en kunnen zeer uiteenlopende eisen bevatten. In België wordt er vooral teruggegrepen naar het Europese Ecolabel (www.ecolabel.be), maar er zijn ook andere degelijke labels voorhanden die je wegwijs kunnen maken en duidelijkheid scheppen in het brede aanbod. 

Kijk bijvoorbeeld onderaan deze pagina het certificatenboek eens in van ons huismerk Copperant. Daar zie je aan welke keuren en testen hun verven beantwoorden En raak overtuigd van hun inzet om niet gewoon labels te betalen maar zich in te zetten voor een schonere productie en de kleinst mogelijke impact op uw binnenklimaat en het milieu daarbuiten. Voor mens en milieu! Vandaar hoort Copperant thuis in een modern productenassortiment van Ecomat.

Hoe vermijd ik VOS bij verbouwingen?

Deze tips kregen we door van VIBE vzw:

• Vermijd in eerste instantie het gebruik van petrochemische of synthetische materialen en producten. Naast hun negatieve invloed op de natuur en het milieu bevatten deze materialen vaak vluchtige organische stoffen die gezondheidsrisico’s veroorzaken.
• Tijdens en na bouw- of renovatiewerken verlucht je steeds je woning. Zelfs maanden na de werken kunnen de bouwmaterialen en -producten nog VOS lossen. Je verlucht dan ook dagelijks je woning. Of je gebruikt een goed ventilatiesysteem
• Gebruik alternatieve materialen en producten die geen vluchtige organische stoffen bevatten. Vandaag is er bijvoorbeeld al een mooi gamma aan natuurverven die de synthetische verven kunnen vervangen. Hetzelfde geldt voor behanglijm.
• Kijk voor producten die een label dragen dat het gezonde karakter van deze materialen garandeert. Het Duitse natureplus-label of Blauwe Engel zijn bijvoorbeeld goeie indicatoren.
• Vraag advies bij een bouwprofessional die thuis is in de wereld van milieuvriendelijk en gezond bouwen en wonen. Voor een overzicht kan je steeds terecht op de EcoBouwgids van VIBE.

Tweeten