houtskeletbouw is de perfecte structuur voor bio-ecologische bouwmaterialen

houtskeletbouw

Bouwtechniek, BT kennis, Houtskeletbouw

Vanouds is het een techniek die vooral wordt toegepast in bergachtige streken en op moeilijk bereikbare plaatsen waar er veel hout beschikbaar was. Door de vele rivieren en binnenwateren was hout ook een licht te transporteren materiaal. Ook op plaatsen waar de bodem weinig draagkrachtig was of te onstabiel werd er vaak houtskeletbouw toegepast. Het feit dat een houtconstructie minder zwaar weegt op een fundering, is trouwens de reden waarom we vandaag vaak een gebouw ‘optoppen’ in houtskeletbouw.

In lagere streken zoals onze eigen kempen, werd er vroeger met een houtskelet gewerkt, en dit skelet werd dan opgevuld met andere lokaal vindbare materialen zoals vlas, stro en leem. Zo kwam men tot de stroleembouw zoals Bokrijk bewijst.  Dit is dus een specifieke vorm van houtskeletbouw, nl vakwerkbouw. het restaurerern en opwaarderen van zulke vakwerkwoningen naar hedendaagse woonnormen vormt vaak een grote uitdaging zeker als je dat typische vakwerk zichtbaar wil houden.

Er zijn nog andere specifieke manieren om dat houten skelet te gaan vullen tot muren van een woning. Strobalenbouw en kalkhennepbouw zijn redelijk recente varianten op hetzelfde thema : namelijk overschotten van landbouwgewassen , al dan niet mengen met een lokale delfstof zoals leem of kalk. We bespreken ze op deze site dan ook als aparte bouwwijzen.

Die traditionele en alternatieve houtskeletvullingen hebben als voordeel dat ze makkelijk zelf aan te brengen zijn door de bouwheer. Dat maakt ze goedkoop voor wie tijd heeft en bovendien is het een heel prettige manier van bouwen.

Een bio-ecologische houtskeletbouw maakt gebruik in het algemeen gebruik van lokaal beschikbare grondstoffen voor constructie en vulling met een zo klein mogelijke impact op het milieu en met de grootst mogelijke winst voor gebruikers op het gebied van energiezuinigheid, levenskwaliteit en gezondheid. Dat geld voor de speciale technieken van strobalenbouw en kalkhennepbouw, maar ook voor de houtskeletten die met ‘gewone’ ecologische materialen worden aangekleed.

maar springlevend

Met I-profielen, binnen en buiten opgevuld met isolatiemateriaal kan er nog lichter worden gebouwd en zijn er grotere overspanningen mogelijk. Bovendien is het een methode waarbij met grotere secties hout kan gewerkt worden zonder veel warmteknopen.

De paal en balk methode, waarbij men werkt met gelamelleerde balken zoals LVL en maakte het mogelijk om op een snellere manier een dak op de houten structuur te leggen zonder dat de wanden echt gevuld zijn. Dit type van skeletbouw, met dus veel grotere secties wordt dan ook veel gebruikt in de strobalenbouw omdat de muren tijdens de opbouw - zelfs zonder een buitenpleister - voor een groot deel al beschermd worden door het dak.

De stijve knoopmethode van Frans De Medts  is dan weer een antwoord op verlijming van hout. Hierbij wordt er met nog kleinere secties houten balkjes gewerkt die door de vele kruisingen geweldige krachten kunnen dragen. Stroleem is hier dan ook de perfecte vulling voor.

ecologisch, gezond en energiezuinig, want

Voor een bio-ecologisch verantwoord houtskelet gebruik je lokale houtsoorten zoals lariks uit de Ardennen of rood Noorse grenen met een A2 drenking of spintvrije Oregon (deze behoeft geen preventieve behandeling tegen insecten)

Of kies voor I-profielen. Gemaakt van klein hout en geperste houtvezels, restproducten in feite en bovendien met maar weinig lijmtoevoeging. Je bespaart zo 2/3 hout . En toch maken ze overspanningen tot 13 meter mogelijk!

Paal en balk vereist weinig hout en zelfs niet van grote secties, alleen worden de kleine houten wel gelijmd aan elkander.. Deze constructiewijze is wel ecologisch en doordacht omdat ze ook toelaat om met grote overspanningen te werken en makkelijk ruimtewijzigingen toelaat in de toekomst.

Een dampopen houtskelet met een goede luchtdichting aan de binnenzijde, een hergroeibare isolatie middenin en een warme beschermmantel aan de buitenzijde, hoeft het niet chemisch behandeld te worden tegen schimmel en vocht.

Een woning in houtskelet kan perfect luchtdicht gemaakt worden mits een doordachte planning. Voorzie de ononderbroken dichting vanop de tekentafel. Onze luchtdichtingsproducten zijn dampopen en tapes van Pro Clima hebben een gegarandeerde kleefkracht van 100 jaar!

De funderingen onder muren kunnen beperkt blijven door het lichtere gewicht van een HSB-woning en kunnen gevormd worden door glasschuimgranulaten of zelfs noordzeeschelpen in bepaalde gevallen.

Je kan werken met een slank basisskelet van bijvoorbeeld 140mm breed, gevuld met isolatie, maar dat naar laagenergienorm of passiefnorm wordt uitgedikt met gevelomhullende houtwolplaten die aan het skelet hangen en niet ondersteund worden door een fundering. De eerste passiefwoningen in ons land waren trouwens allemaal opgetrokken in houtskeletstructuren.

De dikte van de muren zit vol met isolatie in tegenstelling tot de traditionele steenmassiefbouw.

praktisch, want

Een houtskelet is een lichte constructie. Daarom ideaal voor weinig draagkrachtige bodems, of om bij een verbouwing een extra verdiep te bouwen (optoppen van een woning)..

Het is een prettige manier van zelfbouw, en dus goedkoper voor wie tijd heeft. Zeker met de I-profielen, die wegen een pak minder dan vol hout.

Houtskeletbouw kan ook als prefab-systeem: wanden, vloeren en dakelementen worden dan voorbereid in het weersbeschutte atelier. Daardoor verloopt de montage op de werf gemakkelijk en snel.

veilig, want

Je zou het niet verwachten met materialen zoals houtwol en papiervlokken, maar een houtskeletwoning scoort erg goed op brandveiligheid als ze aangekleed is en gevuld met inerte materialen. Bovendien is HSB er geschikt voor aardbevingsgevoelige gebieden! 

een paar voorbeelden:

• brandweerstanden tot Rf90 bereik je met houwtwolplaten (deze platen blijven 90 minuten stabiel, vlamdicht en thermisch isolerend)
• Fermacell gipsvezelplaten, gemonteerd op een houten structuur, zijn veel beter bestand tegen brand dan de alom gekende gipskartonplaten
• bio-ecologische materialen zijn niet giftig : er komen dus ook geen giftige dampen vrij bij brand en er worden minder snel brandende druppels gevormd (wat bij kunststoffen wel het geval is)
• een houtskeletstructuur is veel minder onderheving aan aardbevingen, wat voor vele miljoenen mensen een duidelijk veiligheidsvoordeel oplevert

inertietips

Een woning in houtskelet, in tegenstelling tot een massief houten woning, is op zichzelf weinig isolerend. Een houtskelet heeft een gebrek aan inertie. Daarom raden wij aan om het skelet te vullen en af te werken met natuurlijke, dense materialen. Al deze materialen verhogen de warmte-opslagcapaciteit van je huis, en ze zijn bovendien zeer goed voor de akoestiek!

• isoleer met houtwolmatten, cellulose of hennepwol. Wie een stap verder wil gaan, kiest voor stroleembouw, kalkhennepbouw of strobalenbouw
• bouw binnenwanden in Fermacell gipsvezelplaten of Pavaroom isolerende afbouwplaten. ;  lijm massieve kalkhennepblokken als scheidingwand of douchewand en bepleister ze met leem of kalk
• vloer met terracottategels, kurk of massief hout, stamplemen of kalkvloeren
• werk de gevel af met verantwoorde gevelplaten, kalkpleister of shingles
• leg isolerende onderdakplaten en plaats gevelomhullende isolatieplaten
• bouw een warmtecaptatiewand achter een glaspartij op het zuiden in stampleem en integreer een leemkachel

Tweeten